UROGINEKOLOGIA

Uroginekologia – czym się zajmuje
Coraz więcej kobiet zgłasza się do lekarzy mówiąc o dolegliwościach związanych z nietrzymaniem moczu, obniżenie narządów płciowych. Uroginekologia to dział medycyny koncentrujący się na patologiach dna miednicy, czyli struktury podtrzymującej w organizmie
kobiety narządy jamy brzusznej. 

Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu, zwłaszcza wysiłkowe, może wystąpić u kobiet w każdym wieku. Szacuje się, że dolegliwości tej doświadcza na jakimś etapie życia przynajmniej 30% kobiet. Chociaż statystycznie najczęściej Pacjentkami z nietrzymaniem moczu są Panie po 40 roku życia, to jednak gubienie moczu zdarza się podczas uprawiania sportu nawet młodym kobietom, a kłopoty z pęcherzem nadreaktywnym często nie są w ogóle związane z wiekiem. 

Rodzaje nietrzymania moczu:

1. Wysiłkowe nietrzymanie moczu
W trakcie wysiłku z towarzyszącym mu wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej następuje popuszczenie kropli moczu. Tego rodzaju wysiłek to kaszel, kichanie, podskok, bieg i inne aktywności fizyczne, nagła zmiana pozycji ciała czy podnoszenie czegoś z podłogi. Zjawisko to często obserwują panie ciężarne czy zaraz po porodzie. Zwykle objawy z czasem ulegają nasileniu.
2. Naglące nietrzymanie moczu
Tzw. pęcherz nadreaktywny – czyli zespół chorobowy, w którym obserwuje się nagłą, palącą potrzebę oddania moczu, jednak jego objętość jest niewielka. Często ten rodzaj nietrzymania moczu występuje w nocy. Pacjentki cierpią na nadmiernie częste wizyty w toalecie i fakt, że pomimo naglącego parcia oddawana jest niewielka ilość moczu.
3. Nietrzymanie moczu mieszane
Z tego rodzajem nietrzymania moczu mamy do czynienia wówczas gdy występuje wspólnie gubienie moczu na skutek nagłego wysiłku, jak i nagłą, częstą potrzebę oddawania niewielkich ilości moczu. 

W przypadku wysiłkowego NTM wyróżnia się trzy stopnie nietrzymania moczu.

I stopień– do niekontrolowanego wycieku dochodzi w wyniku szybko wzrastającego ciśnienia w jamie brzusznej. Mimowolne oddawanie moczu może nastąpić na przykład podczas kichania czy kaszlu.
II stopień– do mimowolnego popuszczania może dojść nie tylko pod wpływem dużego wysiłku fizycznego (np. dźwigania ciężkich rzeczy), ale też w trakcie spaceru, biegania lub wchodzenia po schodach.
III stopień– problemy z niekontrolowanym oddawaniem moczu przybierają na sile. Mogą pojawić się przy wykonywaniu praktycznie każdej czynności. Do bezwiednego wycieku dochodzi często w pozycji leżącej lub podczas stania.

Zaburzenia statyki narządu rodnego

Poważną dolegliwością, którą zajmuje się uroginekologia jest obniżenie narządów miednicy mniejszej. Zaburzenie statyki dna miednicy może prowadzić do częściowego lub całkowitego wypadania narządów. Obserwuje się wtedy tendencję do wysuwania się pochwy, szyjki macicy, aż do całkowitego wypadania macicy. Patologie te mogą mieć charakter przejściowy, ale częściej objawy się nasilają z czasem.

Czym jest obniżenie narządów miednicy mniejszej? To przemieszczenie się narządów poza ich fizjologiczną ruchomość, czyli wpuklenie się narządów miednicy mniejszej do pochwy. Mając na uwadze obniżenie narządów mam na myśli ich kilka form :

• obniżenie pęcherza moczowego (wpuklenie się pęcherza moczowego do pochwy – cystocele)
• obniżenie cewki moczowej (wpuklenie cewki moczowej do pochwy – uretrocele),
• obniżenie macicy (obniżenie macicy w kierunku do pochwy
• obniżenie odbytnicy (wpuklenie jelita grubego do pochwy – rektocelami).
• obniżenie jelita cienkiego (wpuklenie pętli jelita cienkiego do pochwy – enterocele)

Systemie POP-Q służy do oceny stopnia wypadania narządów miednicy, który klasyfikuje się w skali od 0 do 4 w zależności od stopnia zaawansowania obniżenia narządów:

• Stopień 0: Brak wypadania.
• Stopień 1: Najniższy punkt wypadania jest powyżej wejścia do pochwy
• Stopień 2: Najniższy punkt wypadania dochodzi do wejścia do pochwy
• Stopień 3: Najniższy punkt wypadania przekracza wejście do pochwy
• Stopień 4: Całkowite wypadanie macicy lub pochwy

System POP-Q jest uważany za najbardziej precyzyjną i standaryzowaną metodę oceny wypadania narządów miednicy, co pozwala na dokładne monitorowanie postępów leczenia oraz komunikację pomiędzy specjalistami.

Bolesne współżycie

Ból podczas stosunku to dosyć częsty problem. Pacjentki z tym problemem zgłaszają się nie tylko do ginekologa, ale również do seksuologa. Przyczyn tej dolegliwości jest wiele, np:

• zbyt wąskie ujście pochwy
• endometrioza
• nowotwory narządu rodnego
• infekcje intymne
• wady budowy pochwy
• suchość pochwy
• torbiele jajników
• poród
• menopauza

Rozejście mięśnia prostego brzucha oraz rozejście spojenia łonowego

Rozejście mięśnia prostego brzucha objawia się uwypukleniem w linii środkowej ciała na przedniej ścianie brzucha, pomiędzy mięśniami prostymi brzucha. Jest to tzw. kresa biała, czyli splot włókien kolagenowych stanowiących budulec powięzi mięśniowej właśnie na  rzedniej ściany brzucha.

Rozejście spojenia łonowego najczęściej obserwowane jest u Pacjentek w ciąży. Objawy tej bolesnej dolegliwości pojawiają się często w  rzecim trymestrze, kiedy miednica powoli przygotowuje się do porodu, a główka płodu znajduje się coraz niżej. Objaw ten związany jest ze wzrostem stężenia hormonów takich jak estrogen i relaksyna. Rozejście spojenia łonowego objawia się jako silny, „rozrywający” ból w  podbrzuszu o tendencji promieniującej do całego brzucha i górnych części ud.

Terapia blizny po cesarskim cięciu oraz nacięciu krocza Im szybciej po porodzie Pacjentka zdecyduje się na rehabilitację blizny – czy to po cesarskim cięciu, czy nacięciu krocza – tym lepsze efekty zostaną osiągnięte. Na wizytę dobrze jest umówić się jeszcze przed porodem, zwłaszcza jeśli chodzi o planowe CC, tak by po narodzinach dziecka móc jak najszybciej rozpocząć fizjoterapię.

Fizjoterapia uroginekologiczna

Fizjoterapeuta uroginekologiczny może pomóc w zwalczeniu wielu dolegliwości i eliminacji bądź ograniczeniu objawów. Podczas fizjoterapii uroginekologicznej Pacjentki mają okazję zyskać większą świadomość własnego ciała, nauczyć się prawidłowego skurczu mięśni dna miednicy i
poprawić ich stabilizację oraz napięcie. Dzięki fizjoterapii uroginekologicznej osiąga się poprawę ukrwienia i elastyczności struktur dna miednicy oraz zwiększa siłę i wytrzymałość mięśni dna miednicy. W gabinecie fizjoterapeuty uroginekologicznego można poddać się terapii:

• zespołów bólowych dna miednicy,
• zespołów bólowych kręgosłupa lędźwiowego
• endometriozy
• bolesnych miesiączek

Okołooperacyjna fizjoterapia uroginekologiczna

W przypadkach, gdzie zmiany w obrębie miednicy mniejszej są duże i jedyną skuteczną formą leczenia pozostaje działanie operacyjne, fizjoterapia uroginekologiczna również w tym przypadku ma swoje słuszne zastosowanie. Mówi się o okołooperacyjnej fizjoterapii uroginekologicznej, którą możemy podzielić na przedoperacyjną oraz pooperacyjną. Przedoperacyjna fizjoterapia ma za zadanie przygotować operowany obszar do zabiegu oraz cały organizm pacjentki.

Fizjoterapia po zabiegach operacyjnych ma za zadanie we wczesnej fazie (fazie szpitalnej) działać przeciwzakrzeopowo oraz edukować w zakresie profilaktyki dnia codziennego. Późna faza fizjoterapii uroginekologicznej po zabiegu, to okres około 6 tygodni po operacji i pacjentka jest już gotowa do większe obciążenia operowanej okolicy. Jej celem jest trening mięśniowy operowanej okolicy, nauka i ćwiczenia przyjmowania prawidłowej postawy ciała, ułatwienie funkcjonowania dnia codziennego, redukcja bólu oraz ewentualna praca nad blizną pooperacyjną.

Fizjoterapia kobiet w ciąży i połogu

Pacjentki ciężarne i w połogu borykają się nie tylko ze wspomnianym rozejściem spojenia łonowego, czy rozstępem mięśnia prostego brzucha, ale również z bólami odcinka lędźwiowo- krzyżowego, a niekiedy również odcinka piersiowego i szyjnego. Ciąża wyklucza wiele zabiegów i procedur medycznych u kobiet jednak fizjoterapia uroginekologiczna może znacznie polepszyć komfort życia.

Fizjoterapia uroginekologiczna ma swoje cenne zastosowanie profilaktyczne oraz terapeutyczne w przebiegu ciąży i okresie połogu. Jak wiadomo ciąża to czas wielu intensywnych zmian w ciele, związany m.in.: z przystosowywaniem organizmu do rosnącego płodu, zwiększającego się rozmiaru macicy , zmiany środka ciężkości ciała, zmianami ustawienia miednicy, poszerzaniem się miednicy, zmianami sylwetki. Powiększającej się macicy towarzyszy również rozciąganie więzadeł i przeciążanie struktur powięziowych, co stanowi już pole do działań fizjoterapeutycznych. Ciąża i poród stanowią ryzyko pojawienia się problemów z nietrzymaniem moczu czy też innymi problemami ze strony miednicy mniejszej, dlatego też bardzo ważne zastosowanie ma tutaj postępowanie zachowawcze i profilaktyczne w kierunku utrzymania sprawności mięśni dna miednicy. Po porodzie ma zastosowanie działanie
zachowawcze by przywrócić równowagę mięśniową i kontrolę motoryczną obszaru miednicy mniejszej. Fizjoterapia uroginekologiczna w okresie ciąży może pomóc w utrzymaniu sprawności i elastyczności mięśnia dna miednicy, zmniejszyć dolegliwości bólowe okolic kręgosłupa, stawów biodrowych czy też spojenia łonowego, zwiększyć  świadomość ciała oraz zadziałać profilaktycznie.

Fizjoterapia uroginekologiczna w okresie poporodowym ma swoje cenne zastosowanie w przypadkach pracy z blizną po nacięciu krocza lub po zabiegach cesarskiego cięcia. Są to działania terapeutyczne, których celem jest zmniejszenie ryzyka pojawienia się zrostów, mogących mieć w przyszłości wpływ na funkcjonowanie innych obszarów ciała wywołując ich dysfunkcje.